İnegöl Tarihçesi

İnegöl Adına Dair

İnegöl’ün Bizans Dönemi’ndeki adı Angelacoma’dır. Ancak İnegöl adının Angelacoma’nın bozulmuş söylenişi olduğuna dair iddiaları doğrulayacak bir kaynak henüz bulunamamıştır.

Kaynaklarda İnegöl isminin değişik biçimlerde yazılışına rastlanır. Ancak Osmanlı kaynaklarının çoğunda Ayna- Göl veya İne-Göl şeklinde yazıldığı bilinmektedir. Seyahatnamesinde İnegöl’ün Ezinegöl’den türediğini anlatan Evliya Çelebi; İnegöl’ün Cuma günü, yani o günkü söylenişine göre Ezine günü fethedildiği için “Ezinegöl” adını aldığını, zamanla baştaki “Ez” kısmının kaldırılarak yalnızca İnegöl olarak adlandırıldığını rivayet eder.

Osmanlı Dönemi’nde huzurlu, mamur veya konumu nedeniyle ayrıcalığı bulunan şehir veya yerlerin başına ‘İne’ ekinin getirildiği görülür. (İnebolu, İnebahtı, İneçay, İneoba gibi…) Şehrin adının, tekfur kızının söylemiş olduğu “Ey! Ne Göl!” ya da “İğne Göl” vb. isimlerden geldiği gibi iddialar halk arasında söylenegelmektedir.

İnegöl’de Doğa Tarihi

Günümüzden yaklaşık 15 milyon öncesinde Güney Marmara bölgesinde yaşamış karasal memeli hayvanlara ait kalıntılara İnegöl çevresindeki Çitli, Kestanealan, Tahtaköprü ve Hacıkara  yakınlarındaki fosil yataklarında rastlanılmıştır.

Çitli yakınlarında rastlantı sonucunda ele geçen ve Gomphotherium paşalarensis adı ile bilim dünyasına tanıtılan bir fil türüne ait sol altçene kemiği üzerinde yer alan azı dişi ve vücut kemiklerinden bazı parçalar İnegöl ve çevresinin doğa tarihine ışık tutan örneklerdir.

Günümüzde soyu tükenmiş olan bu fil türü, Mustafakemalpaşa ilçesi Paşalar köyünde 1983 yılından beri yürütülmekte olan Doğa Araştırmaları kazılarında ilk kez ele geçmiş ve bulunduğu köyün adı ile bilimsel bir kimlik kazanmıştır. Kestanealan fosil yataklarında yüzeye çıkan bazı fosil örnekler yine adı geçen fil türünü temsil etmektedir.

Tahtaköprü mevkiinde yol kenarında yer alan fosil yatağı da oldukça yoğun fosil içermektedir. Yapılacak olan bilimsel kazılar, İnegöl’ü açıkhava doğa tarihi müzesi haline getirecek ve çok nadir bulunan bu servet, İnegöl’ün turizmini geliştirecektir.

 Höyükler

İnegöl’ün tarihi, 1847 ve 1942 yıllarında yapılan yüzey araştırmalarından elde edilen bulgulara göre, M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanır. İnegöl’de Cumatepe, İnegöl 2, Şıbalı, Boğazköy, Palangatepe ve Kurşunlu olmak üzere 6 höyük vardır. Bugün kentin ortasında, Belediye merkez binası civarında kalan höyüğe Cumatepe denilmektedir.

Şehir merkezindeki Cumatepe höyüğü üzerinde 1999 yılında Bursa Arkeoloji Müzesi tarafından yapılan kurtarma kazısında, Geç Osmanlı’dan Kalkolitik Döneme kadar karışık objeler elde edilmiştir. Bunlar arasında 15.yy.a ait Milet işi kırık kase, çeşitli sırlı ve sırsız seramik parçalar bulunmaktadır. Ayrıca aynı kazıda ele geçen fincan, testi ve kaideli kap parçalarının Truva VI (M.Ö. 2000-1800) ile çağdaş olduğu tespit edilmiştir.

Eskiçağda İnegöl

İnegöl, eskiçağda askeri ve ticari anayolların güzergahında bulunmasından dolayı sık sık istilalara uğramıştır. 5000 yıllık bir geçmişe sahip İnegöl’de sırasıyla Frigyalılar Lidyalılar,Pers, Makedonyalıların hüküm sürdüğü tespit edilmiştir. Daha sonra Trakya’dan göç ederek Bursa-İzmit bölgesine yerleşip Bursa’yı başkent yapan Bitinyalıların son İmparatoru IV. Nikodomes’in krallığını Roma İmparatorluğu’na vasiyet etmesiyle bölge, M.Ö. 74 yılında Roma İmparatorluğu egemenliği altına girmiştir. İnegöl, M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun bölünmesinden sonra, Doğu Roma İmparatorluğu’nun (Bizans) egemenliğine geçmiş, Osmanlı Beyliği’nin kuruluşuna kadar bir Tekfurluk merkezi olarak Bizans hâkimiyeti altında kalmaya devam etmiştir.

 Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ve İnegöl’ün fethi

Babası Ertuğrul Bey’in ölümü üzerine 1281 yılında beyliğin başına getirilen Osman Bey Bizans’a karşı fetihlere başlar. 1284 yılında Ermeni Beli’nde Bizanslılarla yapılan savaşta kardeşi Savcı Bey’in oğlu Baykoca’nın şehit düşmesi üzerine geri çekilir. Baykoca hanedanın ilk şehidi olup, mezarı İnegöl’ün Hamzabey Mahallesindedir.

Geri çekilmeye rağmen bu ilk askeri harekatla Osmanlı tarihi de başlamıştır. Altı yüzyıl boyunca hüküm sürecek bir devletin temelleri Söğüt, Bilecik, Domaniç ve İnegöl dörtgeninde kısa sürede atılmış olur.

Bu savaştan bir süre sonra Osman Bey İnegöl yakınlarındaki Kulaca Kalesine baskın yaparak kaleyi ele geçir ve ahalisini teslim alır. Bu fetih olayı Aşıkpaşazade tarihinde Hicri:684 Miladi:1285 olarak kaydedilmiş olup, bu fethin Osman Gazinin ilk fethi olduğu belirtilmiştir. 

Bu gelişmelerden endişe duyan İnegöl tekfuru, diğer tekfurlar ile ittifak kurar. Bu ittifaktan haberi olan Osman Bey silah arkadaşı Turgut Alp’i İnegöl’ün fethi için görevlendirir. Turgut Alp’in uyguladığı kuşatma planıyla, çevresi iyice daralan İnegöl 1299 tarihinde fethedilir. Bu fetihten sonra İnegöl ve çevresinin yönetimi Turgut Alp’e verilir.

İnegöl’ün Kirles(Paşaören),Süle, Genci(Turgutalp Köyü), Gelene(Kayapınar) ve Kıran Mahallelerinin içinde bulunduğu bölge Turguteli- Turgutlar mıntıkası olarak anılmıştır.

İnegöl’ün fethinden sonra Bursa’nın fethinde de önemli yararlılıklar gösteren Turgut Alp, yerleştiği Genci Köyünde(günümüzdeki adı Turgut alp Köy Mahallesi) vefat eder. Türbesi Turgut Alp köy Mahallesinin İnegöl’e bakan geniş bir tepenin üzerindedir.

Rivayete göre öleceğini anladığında maiyetindekilere; “Yiğitlerim! Gayri ölüyorum. Hakkınızı helal edin. Ölümümden sonra beni öyle bir yere gömün ki, mezarım toprağımda olsun, gözlerim fethettiğim İnegöl’ü görsün, esen rüzgar yüzüme serinlik versin” diyerek vasiyette bulunmuştur.

Merhum Avukat Mehmet Alemdaroğlu ve Numan Kartal’ın gayretleri neticesinde Turgut Alp’in mezarı ihya edilerek onun şanın yakışır bir türbe inşa ettirilmiştir. Uzun yıllar ziyaretçilerini ağırlayan Turgut Alp türbesini, yeniden ihya etme adına Bursa Valiliği ve İnegöl Belediyesi kolları sıvayarak, İnegöl fatihi Turgut Alp’e yakışır bir türbe yapmışlardır. Bursa Valiliği YİKOB (Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı) iş birliğinde gerçekleştirilen çalışma neticesinde, Turgut Alp Türbesi bugünkü görünümüne ve ihtişamına kavuşmuştur. 

Aralık 2021 tarihinde Turgut Alp Türbesi ve Bahçesinde Bakım Onarım ve İnşaat Yapım İşi ihalesi ile çalışmalara başlandı. Türbe ve şadırvanın tadilatının yapıldığı yaklaşık 3 bin metrekarelik meydanda, anıt alanı, kafeterya ve çevre aydınlatmaları yapılarak tekrardan halkımızın ziyaretinde açılmıştır. Alandan türbeye giden yol 17 Türk Devleti’nin bayraklarıyla süslenerek, “Türk Devletleri Geçidi” olarak güzel ve anlamlı bir ekleme yapılmıştır. 

İnegöl’ün bir mahallesine, bir köyüne, bir Anadolu Lisesine ve bir camisine Turgut Alp’in adının verilmesi de bu başarılı komutana duyulan vefanın  bir göstergesidir.

Osmanlı Dönemi’nde İnegöl

İnegöl’ün fethinden sonra İnegöl ve çevresinde iskân hareketleri başlamıştır. Kayı boyuna bağlı Türkmenlerin  bir kısmı  Bizans’tan kalan Rum köylerine;  bir  kısmı  ise  yeni  kurulan  köylere yerleştirilmiştir. İmar hareketlerinin hızlandığı Yıldırım Bayezid döneminde; İnegöl’e bir cami ve hamam, Kurşunlu kasabasına ise kızı adına bir cami ile bir kervansaray yaptırılmıştır. Daha sonra  Fatih ve II. Bayezid Dönemi  vezirlerinden İshak Paşa, İnegöl’e bir külliye inşa ettirmiştir.

Hüdavendigar livası tahrir defterlerindeki 1478- 1521 ve 1573 yıllarındaki kayıtlara göre; İnegöl halkının daha çok ziraatla uğraştığı, tarım ürünlerinden başta çeltik olmak üzere, buğday, arpa, yonca, burçak ve soğan yetiştirildiği, birçok köyde de değirmen olduğu bilinmektedir. Ayrıca bazı köylerde kürek imalatı yapıldığı, bazı ailelerin de Osmanlı Sarayı için avcılıkta kullanılan doğan, şahin gibi av kuşlarını yetiştirdiği tespit edilmiştir.

Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde XVI. yüzyıldaki İnegöl’ü şöyle anlatır:

“Sultan Osman fethidir. Bursa sancağında Paşa hassı voyvodalıktır. 150 akçe kazadır. 66 köyü vardır. Bir mamur ovadır. Üç mahalledir. 1000 kiremit örtülü hanesi, 5 mihrap vardır. Çarşı içinde İshakpaşa Camii büyük bir yapıdır. İshakpaşa Medresesi bilginler arasında meşhurdur.  Bir hanı ve hamamı da İshakpaşa imaretidir. Bir de kiremitle örtülü Yıldırım Han Camii vardır. Ayrıca 2 medrese, 2 tekke, 3 çocuk mektebi, 7 çeşmesi ve Yıldırım Han Hamamı ve 150 dükkânları vardır.”

Ertuğrul Sancağı Mutasarrıfı Ahmed Fuad Bey’in 14 Şubat 1888 tarihli raporunda İnegöl ile ilgili; “Bursa Sancağı hududu olan Aksu köyü civarından, İnegöl kazası ve buradan Kulaca, Kurşunlu ve diğer mahallere kadar 120 bin metre şose, köprü ve menfezlerin yapımının tamamlanıp resmi açılışının yapıldığı, halktan toplanan yardımlarla merkezî liva hükümet dairesinin tadilâtının bitirildiği, Anadolu caddesine tesadüf eden İnegöl kasabasının günden güne geliştiği, İnegöl içinde bulunan çarşının yenilendiği, üstü örtülü, üç kapılı çarşı içinde 31 adet bezzaz ve tuhafiyeci, iki bakkal ve bir aşçı dükkanı ile bir de kıraathane olmak üzere toplam 35 dükkan olduğu, ayrıca çarşı dışında yedi oda inşası ile dört tarafına taş duvar yapıldığı, çarşının kapı ve diğer yerlerinin boya ve çiçek resimleriyle süslendiği, dükkânların 150 liraya kiraya verildiği” gibi bilgiler verilmektedir.

 Göçler ve Göçmenler

Osmanlının kuruluş döneminde Turgutalp tarafından fethedilen İnegöl ve çevresi, hak ve adaletin en güzel uygulandığı merkezlerden olmuştur. Fetih gereği savunma mevkilerine Türk aileleri yerleştirilmiştir.

Tarihsel süreçte devamlı gelişim gösteren İnegöl’de, 1510 yılında yapılan bir emlak tahririnde 4 mahalle, 55 köy, 17 çiftlik, 14 mezra ve 8 yaylak olduğu belirtilir. Hane sayısı 1266’dır. Bu gelişme sonraları da kesilmeden sürecek ve 93 harbi sonrasında doruğa ulaşacaktır. İnegöl ve Çevresi, 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı sonrası Kafkaslardan ve Balkanlardan yitirilen Osmanlı topraklarında yaşayan Müslüman nüfus için yeni bir yurt, kalıcı bir yuva olacaktır.

“93 Muhacirleri” olarak bilinen bu göçmen aileler, Rumi: 1293-1294 tarihine denk gelen bu savaşlarda, bugün üzerinde Bulgaristan, Kosova, Makedonya, Bosna-Hersek, Gürcistan gibi devletlerle diğer Kafkas özerk Cumhuriyetlerini barındıran eski yurtlarından kopmak zorunda kalmışlardır. Bu aileler İnegöl’e gelirken yanlarında getirdikleri yaşam malzemelerini günümüze kadar taşımayı başarmışlardır.

Nüfusun tamamına yakınını, Manavlar ve Yörüklerin oluşturduğu İnegöl’e göçler ile birlikte artan nüfus nedeniyle 1900’lü yılların başında Hamidiye, Osmaniye ve Orhaniye adıyla 3 yeni mahalle ile 32 yeni köy kurulur. Bu köylerde 12,578 kişi iskan edilirken, 1,570 kişi de mevcut köylere yerleştirilir. Bu dönemde 25,000 olan yerli nüfusa 14,148 kişi daha eklenmiştir.

İnegöl, Balkan Savaşları ve I. Cihan Harbi sonucunda yitirilen topraklardan gelen göçmenlere de kucak açar. 1922 yılından sonra mübadele gelen göçmenler, 1951 ile 1989 yıllarında Balkanlar ve Bulgaristan’dan gelen göçmenler ve son olarak sanayinin gelişmesiyle çevre il ve ilçelerle birlikte, ülkemizin her yöresinden İnegöl’e göç dalgası ile gelenler kente büyük bir dinamizm kazandırmıştır

Anıtlar

Ticari yaşamın ve kervan yollarının kilit noktası üzerinde yer alması nedeniyle İnegöl camileri, kervansarayları, hanları, hamamları, medreseleri, evleri ile hep mamur bir kent olarak anıla gelmiştir.

Yıldırım Bayezid, 1399 – 1400 yıllarında İnegöl’de halk arasında Cuma Camii olarak bilinen bir camii ve camiinin ihtiyaçlarını karşılamak için bir hamam yaptırmıştır. Ayrıca Kurşunlu’da Hançerli Fatma Sultan adına bir cami de aynı dönem içerisinde yapılmıştır.

Fatih Sultan Mehmed ve II.Bayezid dönemi devlet adamlarından olan İshak Paşa’da İnegöl’de bir külliye yaptırmıştır ve külliyenin masraflarını karşılanması için kurduğu vakıfların gelirlerini tahsis etmiştir.

II.Abdülhamid döneminde yaptırılan 1887-88 tarihli kapalı çarşıda önemli yapılar arasında kendini göstermektedir.

İnegöl’ün güneyinde bulunan Ortaköy’deki Karacabey Kervansarayı, Fatih Sultan Mehmed döneminde 15.yüzyıl ortalarında yaptırılmıştır. Uzun yıllar harap halde bulunan kervansarayın, ilgili makamların yaptığı girişimler sonucunda restorasyon çalışmaları 2008 yılı sonu itibariyle bitirilerek ziyarete açılmıştır. Bunların yanı sıra 19. ve 20. yüzyıla ait ahşap kagir tarzında genellikle iki katlı bahçeli sokağa hakim düşey pencerelerin olduğu cumbalı İnegöl evlerinin örnekleri günümüze kadar ulaşmıştır.

Zor Yıllar

15 Mayıs 1919’da İzmir’in işgali İnegöllüleri derinden üzmüş, işgale karşı meydana gelen tepkiler tüm Anadolu’da olduğu gibi İnegöl’de de dile getirilmiştir. Nitekim İzmir’in işgalinden bir gün sonra 16 Mayıs 1919 Cuma günü İnegöl’den İzmir’in işgalini protesto etmek için yaklaşık beş bin kişinin katıldığı bir miting gerçekleştirilmiştir.

Yunan İşgali

 İnegöl, 27 Ekim 1920, 06 Ocak 1921, 23 Mart 1921 ve 10 Temmuz 1921 olmak üzere toplam 4 defa işgale maruz kalmıştır. Bu süre zarfında İnegöl Yunan kuvvetleri tarafından defaatle tahribata uğramış, özellikle I. ve II. İnönü Muharebeleri sırasında Yunan birliklerinin taarruz ve geri çekilişlerinde kazada büyük tahribat gerçekleşmiştir.

İnegöl Kuvayı Milliye teşkilatında emeği geçen İnegöllüler; Üsteğmen Hüsnü(Güven), Yeniceli Mecit(Altan), Ali Fahri(Özkan), Akarsu Oteli’nin sahibi Hafız Vahit, Şişko Hüseyin, Hacı Şevket(Konuk), Laz İsmail(Bilgili), Vehbi Efendi idi.

İnegöl ve köylerinde, İşgal öncesinde “İnegöl Milli Taburu” adıyla bir milis gücü oluşturulmuştu. Alibey köyünden Hafız Behçet, Kulaca köyünden Nebi ve İnegöl merkezden Hafız Şaban oğlu Cafer Bey’lerin önderliğinde oluşturulan bu milis gücü, İngilizlerin Eskişehir bölgesinden çıkartılmaları için Bilecik ve çevresinde görevlendirilir. Bursa’nın işgalinden sonra ise “2. Kuvayı Seyyare” ye bağlanır.

İnegöl’deki Milis Kuvvetlerimiz

İnegöl’de oluşturulan milis kuvvetleri şöyle sıralayabiliriz; Milli Müfreze (Sait Bey), Firuz Bey Müfrezesi, İnegöl Milli Taburu ( 300 kişiden oluşuyor), Akıncı Müfrezesi (Hüsnü Bey), Milis Müfrezesi, (Yetim İbrahim Bey), Milis Gücü (Gürcü Nuri), Gökbayrak Taburu, Edebeyli İzzet Bey Müfrezesi,  Derviş Bey ve Gürcü Nuri Beylerin Milis Kuvvetleri…

6 Eylül İnegöl’ün Kurtuluşu

10 Temmuz 1921 günü başlayan Yunan İşgali, İnegöllüler için ateşten gömleğin giyildiği bir dönem olarak tarihe geçmiştir. 13 ay 26 gün sürecek bu dördüncü ve en uzun süren işgal, 26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruzu neticesinde elde edilen başarıyla, 6 Eylül 1922 tarihinde Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk ordusunun İnegöl’e girmesiyle sona erer. İşte o günden sonra 6 Eylül tarihi İnegöl için kurtuluşun sembolü olur.

İdari Yapı

1870 yılında çıkarılan yönetmeliğe göre, Hüdavendigar vilayetine bağlı 9 kaza merkezinden biri olan İnegöl, 1885 yılında Hüdavendigar vilayetine bağlı bir liva haline getirilerek, Ertuğrul adı verilen Bilecik’e bağlanmıştır. İnegöl tarihi boyunca her zaman kaza merkezi olup, hiçbir zaman köy veya bucak statüsüne inmemiştir. Sancak merkezi ise zaman zaman Ertuğrul/Bilecik, zaman zaman da Hüdavendigar/Bursa olarak değişse de, adli ve askeri açılardan sürekli Bursa’ya bağlı kalmış, 1926 yılında idari açıdan da Bursa iline bağlanmıştır. 

Ayrıca 1934 yılında Atatürk’ün isteğiyle çıkarılan kanunla “kadınlara seçme ve seçilme hakkı” verilmesi sürecinin devamı niteliğinde 1935 yılı genel seçimleriyle T.B.M.M. giren ilk 17 kadın milletvekilinden biri de İnegöllü  Şekibe Akkavuk İNSEL’dir.

 İnegöl ve Cumhuriyet

Osmanlı – Türk medeniyetinin doğduğu ve yeşerdiği bir coğrafyada bulunan İnegöl, Kurtuluş Savaşı sonrasında Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte başlatılan ulusal kalkınma hamlesi sonucunda sosyal ve ekonomik açıdan hızlı bir yükseliş sürecine girmiştir.

İşgal yıllarında yaşanan zor günler işgalin sona ermesi ile geride kalmış, halk, İnegöl’ü onarmaya, yaraları sarmaya koyulmuştur. Aşılması gereken birçok sorun vardır. Cumhuriyet yönetimi, kısa sürede bu ekonomik, toplumsal ve kültürel sorunları aşmasını bilmiştir. Yakılmış, yıkılmış ve nitelikli işgücünü yitirmiş olmasına rağmen İnegöl, kısa bir sürede modern bir kente dönüşmüştür.

 Kurtuluş Savaşı’ndan yeni çıkmış Türk halkı 16 Şubat 1925 tarihinde Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle kurulan Türk Tayyare Cemiyeti’ne ilk on yıl içinde 351 uçak satın alarak bağışlamıştır. Bu uçaklardan biri de İnegöl halkının aralarında topladıkları parayla satın alarak teslim ettiği “İnegöl 1” uçağıdır. Bu uçak 30 Ağustos 1927 Zafer ve Havacılık Bayramı’nda İnegöl’ gelerek “İsim Konma Töreni” gerçekleştirilmiştir. İnegöl halkı “İnegöl 1” uçağı dışında 1932 ve 1934 tarihleri arasında da iki uçak daha satın alarak ordumuza bağışlamıştır.

Cumhuriyetle birlikte İnegöl’de devlet desteği ile 1923 yılında İnegöl İdman Yurdu Spor Kulübü, 1925’te Türk Tayyare Cemiyeti(Türk Hava Kurumu), 1927’de Çocuk Esirgeme Kurumu, 1929’da Kızılay, 1935’te Halkevi, 1941 yılında da Yardım Sevenler Cemiyeti gibi kurum ve kuruluşların şubeleri faaliyetlerine başlamıştır.

Bugün İnegöl’de, çevre korumadan, kadın haklarına, spor ve eğitimden kültür- sanata kadar birçok alanda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu bulunmaktadır. Meslek odası, sendika, dernek ve vakıf gibi örgütlenmelerden oluşan bu kuruluşlar, çağdaş bir kent olma iddiasını taşıyan İnegöl’ün gelişimine çok önemli katkılarda bulunmaktadırlar. 

Atatürk ve İnegöl

Mustafa Kemal Atatürk, 1922 ile 1926 yılları arasında İnegöl’e 4 kez geldi. Atatürk, Ankara’dan Bursa’ya gelişlerinde yol üzerinde bulunan İnegöl’e mutlaka uğrardı. 1927 yılından sonra Bursa’ya yaptığı gezileri genellikle İstanbul üzerinden olduğu için bir daha İnegöl’e gelemedi.

Atatürk, İnegöl’e ilk gezisini 17 Ekim 1922 günü yaptı. Yanında Kazım Karabekir ve Refet(Bele) paşalar olduğu halde Ankara’dan trenle önce Karaköy’e, sonra İnegöl’e geldi. Bu gezisinde İnegöl’de fazla kalmadı.

Atatürk’ün, İnegöl’e ikinci gelişi 20 Ocak 1923 tarihinde idi. Bu gezisinde İnegöl’de coşkulu bir kalabalık tarafından karşılandı. Atatürk’ün İnegöl’e üçüncü gelişi 31 Ağustos 1924 tarihinde gerçekleşti. Yine Karaköy’e kadar trenle gelen Atatürk, ondan sonrada otomobille İnegöl’e geldi. Bursa heyeti de, kendisini İnegöl’de karşıladı. İnegöl halkı, Atatürk’ün gelişi nedeniyle şehir bayraklarla süslenip, caddelerde taklar kuruldu.

Atatürk’ün İnegöl’e son gelişi 20 Mayıs 1926 tarihinde otomobille Bozüyük üzerinden oldu. Yine Bursa heyeti Atatürk’ü İnegöl’de karşıladı. Bursa Valisi Kemal Bey ve Belediye Başkanı Cemal Bey ile Ordu Müfettişi Sait Paşa ve Kolordu Komutanı Ali Hikmet Paşa karşılama için İnegöl’e geldi. Karşılama törenine yerel kıyafetli 150 atlı süvari de katıldı.